هر چه به روزهای آخر سال نزدیک‌تر می‌شویم تب‌وتاب خرید نیز بالاتر می‌رود که یکی از مهم‌ترین آن‌ها تهیه آجیل است. آجیل گروهی از میوه‌های خشک، خشکبار و دانه‌ها است که ترکیب آن‌ها با هم متفاوت بوده و بیشتر به ذائقه و سلیقه و البته بودجه بستگی دارد. جهت خرید آجیل یک سری نکات مهم وجود دارد که توجه به آن‌ها از نظر سلامتی و کاهش هزینه‌ها لازم و ضروری است که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم. اما در ابتدا بهتر است بدانیم که آجیل شب عید از چه چیزهایی تشکیل شده است و درواقع انواع آجیل‌ها کدام هستند.
انواع آجیل
آجیل‌ها در حالت کلی به دو صورت زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:
۱. آجیل خام
چنانچه هر نوع از مواد آجیل که بیشتر شامل مغزهای پسته، بادام و انواع تخمه‌ها هستند، را بدون حرارت دادن و یا افزودن ماده‌ای دیگر مصرف کرد، آجیل خام را تشکیل می‌دهند. این نوع آجیل‌ها از لحاظ بهداشتی و مفید بودن برای بدن بهتر هستند و در ضمن راحت‌تر می‌توان نو یا کهنه بودن آن‌ها را تشخیص داد. زیرا سم سیاه رنگی که بر روی آجیل کهنه قرار دارد مشخص بوده و با حرارت یا رنگ کردن از بین نمی‌رود.
۲. آجیل بو داده
در این نوع آجیل‌ها توسط حرارت خشک، طعم و عطر بهتری پیدا می‌کنند. نکته مهم در این نوع آجیل‌ها نحوه حرارت دادن آن‌ها است زیرا که دمای بالا و نامناسب سبب از بین رفتن مواد مغذی و کاهش ویتامین‌های حساس به گرما نظیر ویتامین C و B1 در آجیل‌ها می‌شود.
همچنین با اینکه چربی موجود در آجیل‌ها در مقابل حرارت مقاوم بوده اما در صورتی که از حرارت نامناسب استفاده شود، شروع به تجزیه و سیاه شدن همراه با بوی تندی می‌کند که ناشی از تشکیل مواد سمی در آجیل‌ها است. بنابراین اطمینان از سلامت آجیل بو داده سخت‌تر است. چون که کهنگی آجیل‌ها را می‌توان با بو دادن مخفی نگه داشت.
انواع آجیل شب عید
برای تهیه آجیل شب عید فروشندگان و کارخانه‌های صنایع غذایی با ترکیب انواع دانه‌ها و میوه‌های خشک بسته‌های آجیل متنوعی تهیه و برای عرضه در بازار شب عید آماده می‌کنند که اغلب در یکی از دسته‌های زیر قرار می‌گیرند:
۱.آجیل شور
۲. آجیل شیرین
۳. آجیل چهار مغز
۴. آجیل مشکل‌گشا
۵. مخلوط دلخواه
۶. آجیل وارداتی
آجیل شور
این دسته از آجیل‌ها متداول‌ترین و پرمصرف‌ترین آجیل‌های شب عید و نوروز بوده که شامل پسته، مغز بادام، مغز فندق، تخمه کدو، تخمه ژاپنی وبادام هندی هستند و البته گاهی بادام منقا هم به این گروه می‌افزایند. آجیل‌های شور از ترکیب نمک و دیگر افزودنی‌های خوراکی به آجیل خام به منظور طعم و ظاهر بهتر به وجود می‌آیند که مصرف بیش‌از اندازه آن‌ها توصیه نمی‌شود.
آجیل شیرین
این گروه از مخلوط کشمش، توت خشک، مغز گردو و مغزهای فندق، پسته، بادام و بادام هندی خام و بدون نمک تشکیل شده است که با وجود سالم‌تر بودن از گروه آجیل شور طرفدار چندانی ندارد.
آجیل چهار مغز
یکی دیگر از گروه‌های آجیل‌ها که بسیار خوشمزه و البته گران است، آجیل چهار مغز بوده که از ترکیب مغز دانه‌های بادام، پسته، فندق به همراه بادام هندی به وجود می‌آید.
آجیل مشکل‌گشا
از مخلوط مغزهای فندق، پسته، بادام با توت خشک، کشمش، نخوچی و نقل آجیل مشکل‌گشا درست می‌شود که بیشتر به منظور خوش‌یمنی، برخی مقداری از آن را روی سفره هفت‌سین و نیز در مخلوط اصلی آجیل عید قرار می‌دهند.
آجیل مخلوط دلخواه
در این دسته‌بندی که اغلب افراد استفاده می‌کنند، چند نوع آجیل مختلف را به دلخواه و جداگانه خریداری کرده و سپس با هم مخلوط می‌کنند که در بیشتر مواقع شامل پسته بوده و در درجه بعدی انواع تخمه، بادام، بادام هندی و مغز فندق خریداری می‌شود.
آجیل وارداتی
به جز آجیل‌های مرسوم داخلی، یک سری آجیل‌های وارداتی در بازار وجود دارند که بیشتر محصولاتی نظیر انواع رشته، ذرت، باقلا و نخود از کشورهای تایلند، هند و ژاپن هستند. تنوع رنگی بالا و طعم تند شرقی این دسته از آجیل‌ها باعث شده که طرفداران خاص خود را داشته باشند.
نحوه صحیح خرید آجیل شب عید
آجیل‌ها به دو صورت بسته‌بندی و فله‌ای در بازار وجود دارند که هر کدام مزایا و معایب مخصوص به خود را دارند.
از آن جایی که امکان آلوده شدن آجیل به سم قارچی آفلاتوکسین وجود دارد، نوع بسته‌بندی آن از لحاظ شرایط نگهداری، چگونگی تهیه و فرآوری و نیز مقدار مناسب افزودنی‌ها بسیار مناسب‌تر و بهداشتی‌تر از نوع فله‌ای آجیل است. زیرا تمام آجیل‌های بسته‌بندی معتبر دارای پروانه بهداشتی هستند که نشان از سلامت و کیفیت بالای آن‌ها است.
از طرفی دیگر اغلب افراد به دلیل ارزانی، خرید به اندازه مصرف، امکان مزه کردن و بررسی از نزدیک کیفیت آجیل نوع فله‌ای را به آجیل‌های بسته‌بندی شده ترجیح می‌دهند. این افراد جهت خرید آجیل حتماً به نکات زیر را توجه کافی داشته باشند:
نکات طلایی در خرید آجیل شب عید
– برای تشخیص آجیل تازه به ظاهر آن باید دقت کرد، چنانچه بر روی آجیل سوراخ یا نشانی از کپک‌زدگی وجود داشته باشد، به معنای کهنه بودن آجیل است. همچنین در برخی از آجیل‌های فاسد و کهنه آثار حشرات زنده یا مرده به خوبی وجود دارد. در ضمن آجیل تازه بوی نامطبوع نظیر بوی تند، ماندگی و یا ترشیدگی نمی‌دهد.
– مطابق با آیین‌نامه بهداشتی، افزودن هرگونه رنگ حتی رنگ‌های مجاز خوراکی به آجیل ممنوع و غیربهداشتی است. به منظور بررسی آن، مقداری آجیل را در مشت دست قرار داده و پس از مدتی آن‌ها را برداشت. چنانچه بر روی کف دست، اثری از رنگ وجود داشته باشد، نشان غیربهداشتی بودن آجیل است. البته افزودن رنگ‌های طبیعی نظیر زعفران یا زردچوبه به آجیل بلامانع است. از این رو پسته‌هایی با رنگ پوست زرد و براق یا دارای مغز قرمز و نیز انواع تخمه‌های پر رنگ، همگی با رنگ‌های مصنوعی تهیه شده و بهداشتی نیستند.
– مصرف پسته‌های لب‌خندان نیز چندان توصیه نمی‌شود. زیرا از آن جایی که جهت فرآوری آن‌ها از شوک آب گرم و سپس آب سرد استفاده می‌کنند، کیفیت پسته‌ها کاهش یافته و زودتر خراب می‌شوند. همچنین انواع تخمه‌هایی که به عنوان لب‌خندان عرضه می‌شوند به علت قرارگیری مغز تخمه در مجاورت هوا، طعم و کیفیت آن‌ها تغییر کرده و سریع‌تر فاسد می‌شوند.
– بهتر است جهت خرید آجیل شب عید، به فروشگاه‌های معتبر مراجعه کرد و از تهیه آجیل از دست‌فروشان جدا خودداری نمود.
